Vandaag in het van Gogh Museum viel het me binnen vijf ineens op! Ook Vincent van Gogh maakte zelfportretten die wisselden in gelijkenis.
Kijk maar naar zijn selfies-galerie, elk portret lijkt hij net ietsje anders, ja toch? Nou, ik liep vrij ontspannen de rest van de tentoonstelling af, dat kun je wel bedenken. Wauw, oefenen tot je er bij neer valt, en accepteren dat je zelfportret de ene dag eruit ziet als je boze neefje, de andere dag zie je het zachte stuk van jezelf en de volgende dag schilder je weer een andere facet.
Er zijn maar liefst zo’n 35 zelfportretten van Vincent van Gogh bekend. Daarop is te zien dat hij rood haar had, groene ogen en een hoekig gezicht. Maar toch zijn de gezichten steeds verschillend. Vincent schreef zelf:
‘Ze zeggen – en dat geloof ik heel graag – dat het moeilijk is jezelf te kennen – maar het is evenmin eenvoudig jezelf te schilderen’.
Vincent maakte zijn zelfportretten omdat hij wilde oefenen in het schilderen van mensen.
De meeste zelfportretten – ruim 25 – schilderde hij toen hij in Parijs woonde (1886-1888). In die tijd had hij weinig geld, en het was moeilijk om modellen te vinden. Van Gogh koos daarom voor de simpelste oplossing: zichzelf schilderen.
Vanwege zijn geldgebrek gebruikte hij ook weleens de achterkant van eerder gemaakte schilderijen om er zelfportretten op te schilderen. Zo spaarde hij niet alleen geld uit voor een model, maar ook voor duur schilderslinnen.
Vincent gaf zichzelf in zijn zelfportretten vaak beheerst en ernstig weer, met een geconcentreerde gezichtsuitdrukking.
Toch is in elk zelfportret is iets van Vincents persoonlijkheid of gevoel te vinden. Hij beschreef zijn laatste zelfportret uit Parijs als ‘vrij ongeredderd en triest’, met een ‘gezigt van – de dood’. Zo voelde hij zich op dat moment: mentaal en fysiek uitgeput.
Juist daarom is het een uitdaging om regelmatig een zelfportret te tekenen of te schilderen. Tijdens het tekenen van het zelfportret zit je ook middenin het gevoel dat je op dat moment ervaart. Dat zien we terug in een zelfportret.
Hieronder zie je al zijn zelfportretten die er op dit moment te zien zijn in het van Gogh Museum.
En helemaal onderaan mijn interpretatie van een van zijn zelfportretten.
Het geeft me inspiratie te beseffen dat ook hij worstelde met zichzelf op papier te zetten…..we zullen doorgaan…!
Mijn versie van het portret van John Russell van Vincent van Gogh:
